Chính quyền thân thiện vì Nhân dân phục vụ bắt nguồn từ bản chất của Nhà nước ta là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nước ta là nước dân chủ, bao nhiêu lợi ích đều vì dân, bao nhiêu quyền hạn đều của dân”. Và trong bối cảnh hiện nay, yêu cầu quan trọng của Đảng là cần tiếp tục tăng cường xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có tinh thần trách nhiệm, thật sự là “công bộc” của Nhân dân “Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”.

Nhận thức rõ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc xây dựng “Chính quyền thân thiện, vì Nhân dân phục vụ” là đề cao văn hóa ứng xử của chính quyền với Nhân dân, vì lợi ích Nhân dân để phục vụ; xây dựng phong cách “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân” , hướng đến sự hài lòng của Nhân dân đối với chính quyền và đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cấp xã, chính quyền các cấp trong tỉnh đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với việc triển khai thực hiện Đề án của Ban Thường vụ Tỉnh ủy; ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo và xây dựng Kế hoạch quán triệt, triển khai, cụ thể hóa các nội dung theo 5 tiêu chí của Đề án : (1) Chính quyền hoạt động công khai, minh bạch; (2) Xây dựng hình ảnh người đứng đầu cấp ủy, chính quyền gương mẫu, trách nhiệm, thân thiện với Nhân dân; (3) Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trách nhiệm, thân thiện, tận tụy với Nhân dân; (4) Trụ sở làm việc văn minh, thân thiện, xanh, sạch, đẹp; (5) Thực hiện một số nội dung để tăng cường sự gần gũi, thân thiện giữa người dân và chính quyền; đồng thời ban hành hướng dẫn việc đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành xây dựng chính quyền thân thiện, vì nhân dân phục vụ theo 4 mức độ trong khung điểm từ 85 - 100 điểm.

Tuy Đề án của Ban Thường vụ Tỉnh ủy mới triển khai thực hiện trong một thời gian ngắn, song đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về tư tưởng, nhận thức của đội ngũ cán bộ, công chức của chính quyền cơ sở; được người dân, doanh nghiệp ghi nhận, đồng tình và ủng hộ, đánh giá cao. Qua tổng hợp báo cáo của các địa phương, đơn vị trong tỉnh, Đề án đã được triển khai thực hiện đồng bộ tại các xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh và đạt được một số kết quả bước đầu theo các tiêu chí đánh giá, cụ thể là:

Minh bạch hóa trong hoạt động chính quyền cấp xã

Công khai, minh bạch được xác định là yếu tố then chốt để củng cố niềm tin vững chắc của Nhân dân đối với chính quyền cấp xã. Nhận thức rõ điều này, chính quyền cấp xã đã chỉ đạo nâng cao chất lượng tổ chức, bộ máy và hoạt động của Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án của cấp xã; thường xuyên quan tâm chỉ đạo tăng cường tuyên truyền, quán triệt Đề án và các văn bản chỉ đạo của tỉnh; nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức về chủ trương, quan điểm chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh về thực hiện quy chế dân chủ; đẩy mạnh các giải pháp tạo môi trường thuận lợi cho người dân được tiếp cận các quy định của pháp luật; thực hiện công khai đầy đủ, kịp thời các quy định của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. 207/207 xã, phường, thị trấn trong tỉnh đã chỉ đạo, ban hành quy chế và thực hiện nghiêm các nội dung theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở như các nội dung: công khai thông tin; Nhân dân bàn và quyết định; Nhân dân tham gia ý kiến trước khi cơ quan có thẩm quyền quyết định; Nhân dân kiểm tra, giám sát…với các hình thức công khai như: Tổ chức Hội nghị triển khai, quán triệt, tập huấn, bồi dưỡng tới đảng viên, cán bộ và nhân dân tại các thôn, khu dân cư; đồng thời, niêm yết công khai, minh bạch tại Nhà văn hóa các thôn, khu dân cư, trên ứng dụng zalo, facebook… để đảm bảo mọi người dân có thể dễ dàng tiếp cận, tìm hiểu.

Việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong xây dựng chính quyền thân thiện cũng được đẩy mạnh. Các địa phương trong tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp linh hoạt, ứng dụng công nghệ thông tin gắn với chuyển đổi số trong xây dựng chính quyền điện tử, bảo đảm phục vụ cho việc trao đổi thông tin trong chỉ đạo điều hành và hoạt động của hệ thống "một cửa" điện tử; hoàn thiện hệ thống quét mã QR code tra cứu nhằm công khai, minh bạch 100% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền đảm bảo kịp thời, chính xác, rõ ràng, đầy đủ, dễ sử dụng, tạo thuận lợi tối đa cho tổ chức, cá nhân tiếp cận, tìm hiểu và thực hiện thủ tục hành chính.

Để tăng cường tương tác và lắng nghe ý kiến của người dân, các trụ sở UBND cấp xã đã lắp đặt hòm thư góp ý, hòm thư tố giác tội phạm. Thông tin liên hệ của cán bộ tại bộ phận một cửa và cán bộ thường trực UBND xã cũng được niêm yết công khai, tạo kênh phản ánh trực tiếp và kịp thời cho người dân và tổ chức. Tất cả những hành động này thể hiện sự quyết tâm cao của chính quyền cấp xã trong việc xây dựng một bộ máy hoạt động công khai, minh bạch, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo cho hiệu quả hoạt động.

Xây dựng hình ảnh người đứng đầu cấp xã: Gương mẫu, trách nhiệm, thân thiện với Nhân dân

Qua 1 năm triển khai Đề án, hình ảnh người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp xã trong tỉnh đang ngày càng được định hình rõ nét thông qua sự chủ động, đổi mới trong phương thức lãnh đạo và quản lý. Với mục tiêu lấy "dân" làm gốc, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp xã đã chủ động xây dựng hình ảnh mẫu mực; gương mẫu đi đầu trong thực hiện nhiệm vụ; đồng thời lan tỏa những chuẩn mực đạo đức, lối sống tích cực trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đặc biệt, phương châm "trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân" đã trở thành kim chỉ nam trong giao tiếp, ứng xử và giải quyết công việc hàng ngày. Việc người đúng đầu cấp ủy, chính quyền thường xuyên sâu sát cơ sở, lắng nghe tiếng nói và thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của người dân đã tạo nên mối liên kết bền chặt, củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền.

Trong năm qua, cấp ủy, chính quyền cấp xã đã triển khai nhiều kênh thu thập ý kiến phản hồi đa dạng như: Hội nghị, hội họp, tiếp xúc đối thoại, phiếu đánh giá, thiết bị điện tử tại Bộ phận một cửa, Hệ thống camera giám sát và hộp thư góp ý... Những thông tin phản hồi này chính là cơ sở để đánh giá, rút kinh nghiệm và không ngừng hoàn thiện các tiêu chí, nâng cao mức độ đạt chuẩn, hướng tới sự hài lòng cao nhất của người dân.

Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã: chuyên nghiệp, tận tâm, hướng đến người dân

Một trong những ưu tiên hàng đầu trong xây dựng bộ máy chính quyền cơ sở vững mạnh là việc kiến tạo đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã thực sự trách nhiệm, thân thiện và tận tụy với Nhân dân. Điều này được thể hiện rõ nét qua việc 100% các xã, phường, thị trấn trong tỉnh đã nghiêm túc thực hiện niêm yết công khai Quy tắc ứng xử tại Bộ phận Một cửa, nơi giao tiếp trực tiếp với người dân. Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại các xã, phường, thị trấn chấp hành nghiêm nội quy, quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị. Kỷ luật, kỷ cương hành chính và văn hóa công sở được đề cao, tạo môi trường làm việc nghiêm túc và hiệu quả. Đặc biệt, trong quá trình giải quyết các thủ tục hành chính, đội ngũ công chức luôn thể hiện sự tôn trọng, lắng nghe và tận tình hướng dẫn người dân về quy trình xử lý công việc với tinh thần phục vụ "4 xin" (xin chào, xin lỗi, xin cảm ơn, xin phép); "4 luôn" (luôn mỉm cười, luôn nhẹ nhàng, luôn lắng nghe, luôn giúp đỡ) đã trở thành phương châm hành động của mỗi cán bộ, công chức. Đồng thời, những quy định "2 không" (không gây khó khăn, phiền hà, vòi vĩnh, kéo dài thời gian xử lý công việc; không thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm trước những khó khăn, bức xúc của người dân) được quán triệt sâu sắc, đảm bảo quyền lợi và sự hài lòng của người dân khi đến giao dịch. Những nỗ lực này không chỉ là sự cụ thể hóa Đề án văn hóa công vụ của Thủ tướng Chính phủ mà còn là minh chứng cho sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, hướng tới mục tiêu phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.

Xây dựng Trụ sở làm việc văn minh thân thiện, xanh, sạch, đẹp

Để tạo dựng ấn tượng tốt đẹp và mang đến trải nghiệm giao dịch thuận lợi cho người dân, chính quyền cấp xã đặc biệt chú trọng xây dựng môi trường làm việc văn minh, thân thiện, xanh, sạch, đẹp. Đến nay, 100% UBND cấp xã trong tỉnh đã triển khai lắp đặt, in và treo pa nô, áp phích các khẩu hiệu tuyên truyền tại trụ sở Đảng ủy, UBND xã, phường, thị trấn và trong phòng làm việc của bộ phận tiếp nhận, trả kết quả như: tại sảnh trung tâm trụ sở làm việc với nội dung “Quyết tâm xây dựng chính quyền thân thiện, vì Nhân dân phục vụ” ; tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của các xã, phường, thị trấn treo các khẩu hiệu về cán bộ, công chức xã thực hiện tốt các nội dung 4 xin - 4 luôn - 2 không.

Qua khảo sát tại một số địa phương, nhiều địa phương trong tỉnh đã bố trí, sắp xếp hội trường, phòng họp, phòng tiếp dân và phòng làm việc của cán bộ, công chức khoa học, gọn gàng và thân thiện; trang bị máy tính kết nối internet để người dân có thể tự tra cứu thông tin và thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến được nhanh chóng, thuận tiện; trang bị tủ sách, báo, bàn ghế chờ, nước uống, quạt điện, điều hòa và hệ thống wifi mở miễn phí; hệ thống camera giám sát cũng được lắp đặt tại Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả và phòng tiếp dân. Bên cạnh đó, hòm thư góp ý được đặt tại trụ sở UBND cấp xã, tạo kênh thông tin quan trọng để chính quyền lắng nghe và tiếp thu ý kiến đóng góp từ cộng đồng để không ngừng hoàn thiện nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Trao Giấy chứng nhận kết hôn tại Trụ sở UBND xã Tam Kỳ, huyện Kim Thành

Đặc biệt, nhiều xã, phường, thị trấn trong tỉnh đã triển khai việc thực hiện gửi Thư chúc mừng, trao cùng Giấy chứng nhận kết hôn cho công dân khi đến làm thủ tục đăng ký kết hôn; trao cùng Giấy khai sinh khi công dân làm thủ tục đăng ký khai sinh khi có thêm thành viên mới; Thư cảm ơn đến tổ chức, cá nhân có những đóng góp xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và cộng đồng dân cư; Thư chia buồn được trao cùng giấy chứng tử khi làm thủ tục chứng tử đến gia đình công dân có người thân qua đời;...(điển hình như: TP Hải Dương, Kim Thành, Thanh Miện, Tứ Kỳ, Kinh Môn…) đã thể hiện sự quan tâm của chính quyền địa phương, vai trò trách nhiệm của cán bộ, công chức đối với cách thức giải quyết công việc và đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của Nhân dân.

Qua kết quả thẩm định, đánh giá xếp loại năm 2024, số xã, phường, thị trấn đạt chuẩn từ Mức độ 1 trở lên là 146/207 đơn vị, đạt 70,5%. Trong đó, số xã, phường, thị trấn đạt chuẩn Mức độ 1 là 76 đơn vị; số xã, phường, thị trấn đạt chuẩn Mức độ 2 là 33 đơn vị; số xã, phường, thị trấn đạt chuẩn Mức độ 3 là 25 đơn vị; số xã, phường, thị trấn đạt chuẩn Mức độ 4 là 12 đơn vị (tỉ lệ các xã, phường, thị trấn đạt chuẩn vượt mục tiêu của Đề án 05-ĐA/TU đề ra. Mục tiêu năm 2024, có ít nhất 20% chính quyền cấp xã đạt chuẩn Mức độ 1 trở lên ). Số xã, phường, thị trấn không đạt chuẩn: 61 đơn vị (29,5%).

Những kết quả trên cho thấy, với việc đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền theo hướng “Gần dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”; phát huy quyền làm chủ, tôn trọng Nhân dân ... Đề án đã góp phần phần đổi mới mạnh mẽ lề lối làm việc của chính quyền cơ sở, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ngày càng được nâng lên, trách nhiệm hơn, thân thiện hơn qua đó góp phần hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị của địa phương, của tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai thực hiện Đề án còn những khó khăn, hạn chế, đó là: Một số cấp ủy đảng, chính quyền, người đứng đầu chưa thật sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện Đề án; c ơ sở vật chất ở một số xã, phường, thị trấn còn gặp khó khăn; công tác chuyển đổi số, giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, dịch vụ công trực tuyến còn chưa đồng bộ; phần mềm dùng chung đường truyền chưa được ổn định. Bên cạnh đó, t rình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một số cán bộ, công chức còn chưa đồng đều…

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Đề án, trong thời gian tới, các cấp ủy, chính quyền, địa phương, đơn vị xác định cần thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Một là , tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt, triển khai thực hiện sâu rộng, hiệu quả các chủ trương, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh về công tác dân vận chính quyền, trọng tâm là Luật Thực hiện Dân chủ ở cơ sở; Đề án số 05-ĐA/TU, ngày 13/6/2024 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Xây dựng chính quyền xã, phường, thị trấn thân thiện, vì nhân dân phục vụ trên địa bàn tỉnh Hải Dương giai đoạn 2024-2030” ; xác định công tác xây dựng “Chính quyền thân thiện, vì Nhân dân phục vụ” ở xã, phường, thị trấn là nhiệm vụ thường xuyên gắn với thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức, viên chức ở cơ sở nhằm xây dựng nền hành chính minh bạch, hiệu lực, hiệu quả, tạo thuận lợi cho tổ chức, công dân và doanh nghiệp trong thực hiện các giao dịch, thủ tục hành chính.

Hai là , UBND cấp tỉnh, cấp xã cần phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận cấp ủy cùng cấp xây dựng kế hoạch cụ thể chỉ đạo xây dựng, nhân rộng mô hình “Chính quyền thân thiện, vì Nhân dân phục vụ” ở xã, phường, thị trấn trên địa bàn, bảo đảm thiết thực, phù hợp với từng địa phương, đơn vị, cơ sở; gắn với công tác cải cách thủ tục hành chính, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, đổi mới tác phong, lề lối làm việc, nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức và nâng cao hiệu quả phong trào thi đua “Dân vận khéo” của địa phương, đơn vị.

Ba là , tiếp tục quan tâm hỗ trợ kinh phí cho các xã, phường, thị trấn còn thiếu trang thiết bị tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả; nâng cấp cơ sở hạ tầng mạng viễn thông đảm bảo đường truyền ổn định. Hằng năm, tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, công nghệ thông tin, văn hóa ứng xử, giao tiếp trong công vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, nhất là cán bộ, công chức bộ phận “một cửa”, thường xuyên tiếp xúc với tổ chức, công dân, doanh nghiệp. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao đạo đức công vụ của cán bộ, công chức; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã “gần dân, trọng dân, hiểu dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”.

Bốn là , Ban Tuyên giáo và Dân vận cấp ủy các cấp thường xuyên theo dõi, phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu cho cấp ủy tổ chức sơ kết, tổng kết, khen thưởng, biểu dương các tập thể, cá nhân có cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong thực hiện Đề án của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.